Grauwe tijden

Het is 06:25 en ik check in op het station van Heemstede-Aerdenhout als mijn telefoon gaat. Het is Lars. 'Gast, waar ben je? Ik ben mijn verrekijker kwijt en ik denk dat hij nog bij jou in de auto ligt' brult hij door de telefoon. 'Ik sta al op het station, de trein gaat over twee minuten' zeg ik. 'Aap, die trein gaat pas over tien minuten. Je bent verdomme nooit op tijd en nu opeens wel, ik moet die kijker hebben'. Ik kijk op de klok en besef dat ik precies acht minuten heb om, met een zware backpack en al mijn apparatuur, heen en weer naar huis te sprinten en de verrekijker van Lars uit mijn auto te vissen. Precies acht minuten later spring ik, hijgend als een marathonloper, op het moment dat de conducteur fluit de trein in. Lars zit hard lachend in een vierszit in het tussenstuk tussen twee coupés. 'Dit onthoud ik hond' snauw ik hem toe, terwijl ik mezelf op een stoel laat zakken en nog net niet gereanimeerd hoef te worden.

Onze vierdaagse vogeltrip naar Drenthe is begonnen.  Drie maanden geleden hebben we, samen met Arjan Dwarshuis, deze vier dagen geblokt in onze drukke excursieagenda's. Traditioneel is het in deze periode goed toeven in het noorden van het land als je van vogels kijken houdt en zoals wij graag zeldzaamheden ontdekt. Dikke regendruppels stromen vandaag echter langs de ruiten van de trein en wanneer we even later uitstappen op station Sloterdijk waait mijn pet van mijn hoofd. Het is grauw kloteweer en het lijkt erop dat dit de komende drie dagen ook zo gaat blijven. Niet exact waar we op hadden gehoopt tegen het einde van mei.

Als we het station uitlopen komt Arjan net aangereden en met een handrembocht brengt hij zijn auto precies voor ons tot stilstand. 'Yo gasten, gaan we even dik uithalen deze week of wat!' Hij draait de volumeknop van de muziek vol open en 'Eye of the Tiger' klinkt asociaal hard over het stationsplein. Het afspelen van dit nummer als we elkaar oppikken is inmiddels ook een gimmick geworden. We proppen al onze spullen in de kleine auto en bouwen de achterbank zo vol dat er nog net één persoon achterin past. Uiteraard is dat, ondanks het feit dat hij een stuk langer is dan ik en zich daarom ongeveer moet dubbel vouwen, Lars. Dat ik heb moeten sprinten voor zijn verrekijkertje gaat hij voorlopig nog wel even te horen krijgen. We rijden weg en de ruitenwissers moeten volle bak aan het werk. De route leidt ons vandaag via de kop van Noord-Holland, de Afsluitdijk en het Lauwersmeer naar onze eindbestemming in Drenthe.

Omdat het gestaag blijft regenen besluiten we met de ramen open langzaam richting Den Oever te rijden over rustige weggetjes. We checken elk bosje op zingende vogels en horen op die manier tot aan de Afsluitdijk een stuk of twintig Spotvogels. Op het wad bij Den Oever is het, ondanks de harde wind en de regen, heerlijk stelten kijken. We zien onder andere grote groepen Kanoeten, Rosse Grutto's, Zilverplevieren, Bontbekplevieren, Bonte Strandlopers, Drieteenstrandlopers en een enkele Kleine Strandloper. De gehoopte Breedbekstrandloper of Terekruiter blijft hier echter uit. De leukste waarnemingen betreffen eigenlijk twee vogels met een kleurafwijking. Namelijk een albino Scholekster en een, door zijn voedsel, roze geworden Lepelaar.

Albino Scholekster en zingende Spotvogel ©Lars Buckx

Boven de Afsluitdijk hangen honderden Gierzwaluwen en nauwelijks op de weg lettend slingeren we over de Afsluitdijk richting Friesland. Twee stops, bij Breezanddijk en Kornwerderzand, leveren ook nog eens enorme wolken Gierzwaluwen op. We hopen tussen deze grote groepen een Alpengierzwaluw, of wellicht zelfs iets nog zeldzamers, te vinden. Verder dan schrikken van de witte stuiten van Huiszwaluwen die tussen de Gierzwaluwen hangen komen we echter niet. De bosjes bij Kornwerderzand zitten wel aardig vol en brengen hoop voor de rest van de dag. We vinden er wat Bosrietzangers , Grauwe Vliegenvangers, Gele Kwikstaarten, Boompiepers, een Bonte Vliegenvanger en een Tapuit. Er lijkt dus best wat trek te zijn geweest en die lijkt door het slechte weer bovendien te zijn neergegaan op plekjes zoals deze.

Gierzwaluw en Grauwe Vliegenvanger ©Lars Buckx

Vol goede moed en in een auto die, doordat we keer op keer natgeregend in en uit stappen, steeds meer begint te ruiken naar natte hond en bovendien beslaat als een op hol geslagen sauna rijden we Friesland in. De tactiek blijft ongewijzigd. Elke haagje, bosje en bomenperceel lang de weg checken. Luisteren, langzaam rijden en ook her en der de parabool uit het raam hangen. Dit is een soort schotelantenne die het geluid minstenst vijf keer versterkt en waarmee we elk geluidje duidelijk kunnen horen. Dat dit er wellicht wat verdacht uit ziet blijkt al snel. Een politieauto rijdt ons over de dijk tegemoet, we zwaaien in eerste instantie nog vriendelijk. In de achteruitkijkspiegel zie ik ze echter omdraaien en het bordje  'STOP POLITIE' aanzetten. Meerdere bezorgde bewoners hadden blijkbaar contact opgenomen met het politiebureau om te vertellen dat ze een verdacht stelletje ongeregeld langzaam door het dorp hadden zien rijden en bij huizen naar binnen zagen gluren. Na behoorlijk wat tekst en uitleg, aan twee uitermate vriendelijke maar vooral verbouwereerde agenten, kunnen we door. De volgende keer worden we waarschijnlijk direct staande gehouden door een geblindeerd busje met daarin wat geestelijke verzorgers en een drietal dwangbuizen.

We horen nog zeker twintig Spotvogels, Grauwe Vliegenvangers, Tjiftjaffen, Gekraagde Roodstaarten en horen ook Kleine Karekieten en Bosrietzangers in vreemd habitat. Het blijft spannend en ook verschijnt er een prachtige zwart-witte variant van de Bonte Vliegenvanger. Deze prachtige zwart-witte mannetjes broeden, in tegenstelling tot hun bruin-witte mannelijke soortgenoten, hoofdzakelijk in Scandinavië en Oost-Europa.

Bonte Vliegenvanger ©Lars Buckx

Een noodzakelijke en traditionele stop voor een vette bek bij een snackbar, die ook sushirestaurant, Chinees restaurant en grillhouse blijkt te zijn levert ons in ieder geval de nodige energie om de rest van de middag door te komen. In de miezerregen staan we op een verdrietig terrasje de zoutloze, slappe frieten machinaal naar binnen te schuiven om af te toppen met een colaatje. We nemen de waarnemingen van zeldzaamheden elders in het land door en spelen ondertussen het 'ontdekt-op-deze-dag-spel'.  We praten elkaar moed in en op het moment dat de sterrenmaaltijd soldaat is gemaakt zijn we er alledrie van overtuigd dat we vandaag een Orpheusspotvogel gaan vinden. We hoeven enkel stug bij alle boerderijen en huizen met enigszins geschikt habitat een stop te maken en snel te checken totdat het raak is!

Het is droger geworden en tien minuten na ons bezoek aan de snackbar remmen we af bij een boerderij om de bomen te checken en te luisteren naar de zang als Lars een 'slanke kiek' ziet vliegen op grote hoogte. Ik heb mijn camera op schoot en spring uit de nog langzaam rijdende auto en begin foto's te maken.  'Het lijkt wel een visdief zoals 'ie vliegt!' roept Lars die inmiddels ook uit de auto is. ' Fuck, een adulte man Steppekiekedief!' We hebben goede bewijsplaten en zijn blij met deze enorm onverwachte soort. Als de adrenaline later iets is weggezakt beseffen we dat het wel een rare tijd is voor een doortrekkende adulte man Steppekiekendief. We blijken, na wat checken, te zijn gestuit op een mogelijk broedpaar waar we niets vanaf wisten. Om verstoring te voorkomen worden de vogels niet gemeld op sites zoals waarneming.nl.
Ontzettend gaaf! Deze soort lijkt, waarschijlijk mede door toegenomen kennis en het waarnemerseffect, behoorlijk voet aan wal te krijgen in ons land. Ieder jaar duiken er meerdere op. Een adulte man hadden we echter alledrie nog nooit gezien in Nederland.

Onze laatste stop van vandaag, de Bochtjesplaat bij het Lauwersmeer, heeft wel iets weg van een wetland in Zuid-Europa. We tellen er in totaal namelijk zestien Steltkluten. Een soort waarvan we een jaar of tien geleden nog schuimbekkend aan de beademing moesten. Meer dan tien jaar geleden hebben Lars en ik zelfs, na een wilde achtervolging met de auto door de polder bij Haarlem, deze soort op een haar na zelfontdekt. Terwijl we met gierende banden de parkeerplaats van een vogelkijkhut op kwamen scheuren en het grind alle kanten op spatte, kwam er een stokoude vogelaar de hut uit gestrompeld. Met een Russische kijker om zijn nek en een vergeelde editie van het boekje ' Wat vliegt daar' in zijn hand wees hij op het plaatje van iets dat door moest gaan voor een Kluut. ' Er staat drie vogels in dit plasje die niet in mijn boekje staan' stamelde hij.
Ik heb inmiddels, net als Arjan, al meerdere Steltkluten zelfontdekt maar Lars moet deze clown op stelten nog steeds vinden voor zijn zelfontdeklijst. Dat wrijven Arjan en ik er lekker in vandaag.

Steltkluut ©Jesse Zwart

Om de misère compleet te maken begint het ook nog eens te stortregenen. We zien nog enkele Zomertalingen, horen een Snor zingen en een Roerdomp hoempen en tot grote vreugde van zowel Arjan als mij, beide fervent eendenliefhebbers drijft er een pareltje van een hybride voorbij. Een Smient x Wintertaling. Arjan en ik staan ons te vergapen aan dit prachtige eendje, een nieuwe voor onze zojuist in het leven geroepen hybridelijst, en doen alsof dit de mooiste waarneming van de dag is. Lars walgt van de meeste eenden en is van mening dat het kijken naar eenden niet gedaan hoort te worden door zichzelf respecterende vogelaars. Hij heeft maar één eendje dat zijn goedkeuring kan wegdragen. De kitscherige Krooneend. Deze Gerard Joling onder de eenden, met een enorm waterhoofd en een verenkleed dat niet zou misstaan bij een concert van de Toppers zorgt elke keer opnieuw voor waterige oogjes bij Lars. Gelukkig zien we deze eend vandaag niet. We besluiten dat het genoeg is geweest voor vandaag. We moeten nog inkopen doen voor de volgende dagen en bovendien ligt er een nieuwe gadget achterin de auto. Een pizzasteen voor de barbecue! Naast vogels kijken is koken namelijk onze grootste passie en vanavond gaan we deze pizzasteen inwijden.

trekvogelsSteltlopersWaddenzeeWitvleugelsternVogels kijkenwaterrietzangerExcursieKennemerduinenRingstationVlielandNajaarVerslagParnassiaTrektellenwinter