Vale Gierzwaluw

We staan met zijn vieren slap te lullen op het bovendek van de veerboot naar Vlieland als deze een ruime bocht naar links maakt en vlak langs de oostpunt van het eiland vaart. Onze tiendaagse vogelvakantie is precies anderhalf uur geleden, na het wegvaren uit de haven van Harlingen, officieel begonnen. Officieus begon deze trip eigenlijk vorig jaar bij terugkomst in de haven van Harlingen al. Sindsdien gaat het namelijk al over de beste periode om te gaan, de weersomstandigheden en onze kansen op het vinden van een zeldzaamheid. Het gaat hoe dan ook Amerikaanse zangvogels regenen volgens de één, terwijl de andere amateurmeteoroloog juist zeldzaamheden uit Siberië verwacht. Plotseling onderbreekt één van ons het gesprek en roept:  'Hier hing hij'. De anderen weten meteen waar het over gaat. De Vale Gierzwaluw. Een mythische vogel.

Tot 2008 is de Vale Gierzwaluw pas één keer in Nederland gezien. De jaren daarna nam het aantal waarnemingen gestaag toe. Normaliter komt deze soort vooral voor in landen rondom de Middellandse zee, maar steeds vaker dwalen deze vogels af naar noordelijkere landen, waaronder dus Nederland. Het zijn een soort mini-straaljagers, die eigenlijk hun hele leven in de lucht verblijven en slechts sporadisch aan de grond komen, namelijk wanneer ze broeden. Het onvoorstelbare vliegvermogen van gierzwaluwen en hun prachtige, vaak plotselinge, verschijning zorgt ervoor dat elke vogelaar een zwak heeft voor deze vogels.

Vijf dagen later zit ik, samen met twee anderen, te werken in ons huisje. Het heeft de hele nacht geregend en de wind waait nu met kracht 7 uit het zuiden. Wij hebben daarom besloten om binnen te blijven en achterstallige e-mails weg te werken totdat de wind afzwakt. Dit gaat rond 17:00 gebeuren volgens de laatste weerupdates. We maken het onszelf comfortabel, zetten af en toe een kop thee en eten een warme kop erwtensoep van gisteren, terwijl we in joggingbroek aan de eettafel zitten.

Toch is het spannend, die zuidelijke stroming' zegt één van ons, direct nadat hij op ietwat onbeschaafde wijze telefonisch een opdringerige energieleverancier te kennen heeft gegeven dat ze hem niet meer mogen bellen. 'Laten we het over een uurtje gewoon proberen zeg ik'. Ik doel op het ontdekken van een Vale Gierzwaluw en ik hoef ze dat niet eens uit te leggen. 'Doen we' zeggen de andere twee in koor. 'Dan lopen we gewoon het duin achter het huisje op, dat is ongeveer het noordelijkste gedeelte van het eiland en vanaf daar hebben we een goed uitzicht' besluiten ze. 

We werken nog een uurtje door en één van ons krijgt een telefoontje van zijn vriendin. Ze zitten over koetjes en kalfjes te praten en ik besluit een geintje met hem uit te halen. Vanuit het niets spring ik op en schreeuw 'GIERTJE, GIERTJE, GIERTJE', terwijl ik met een bevende vinger naar buiten wijs. Het sorteert effect. Hij springt als gestoken door een wesp op van zijn stoel, stoot zijn hoofd tegen de lamp boven de eettafel en rent al struikelend in de richting waar ik heen wijs. Als hij met pure paniek in zijn ogen voor het eerst mijn kant op kijkt en mij schaterlachend aan tafel ziet zitten, weet hij genoeg. ' Ik ben in de zeik genomen', roept hij door de telefoon, waaruit vervolgens ook een lachsalvo klinkt.

Nu de spanning zo is gestegen, de wind is afgenomen en er geen regen meer is voorspeld, besluiten we ons klaar te maken om het plan uit te voeren. We pakken onze camera's en verrekijkers. Éen van ons zegt 'Ik zet de instellingen van mijn camera alvast op standje Vale Gierzwaluw' en zelf stop ik lachend drie koude flesjes bier in mijn tas. ' Ik drink geen lauw bier, dus we moeten snel zijn zeg ik'. We klimmen het duin achter het huisje op en lopen door het helmgras over een mul zandpaadje naar boven. Om ons plan kracht bij te zetten speel ik 'Eye of the Tiger' over het geluidsboxje dat aan mijn broeksriem hangt en waarmee we normaal vogelgeluiden afspelen. Lachend bereiken we de top van het duin.

Op de top aangekomen draai ik het geluid langzaam weg, we moeten ons tenslotte vanaf nu concentreren. Ik pak mijn telefoon en druk op pauze en ik terwijl ik Dave Bickler nog net hoor zingen 'Risin' up, straight to the top, had the guts, got the glory' brult degene die ik zojuist nog in de zeik had genomen ' GIERTJE, DAAR VLIEGT VERDOMME EEN GIERTJE, GIERZWALUW BOVEN ZEE!'. Ik geloof er natuurlijk niets van en denk dat hij mij terug probeert te pakken. Ik reageer nauwelijks maar als hij blijft schreeuwen, ik hem recht in zijn ogen kijk en de pure paniek zie weet ik meteen dan het menens is. Op hetzelfde moment scheert er een gierzwaluw op een paar meter afstand over onze hoofden.

Vale Gierzwaluw ©Olmo van Herwaarden

'Fuck' zeg ik, terwijl we alle drie beginnen met het maken van foto's. De gierzwaluw blijft om ons heen hangen en komt vaak zelfs zo dichtbij dat het lastig is om hem op de plaat te krijgen. 'Check je instellingen'. 'Meer platen'. 'Geef hem door op de app'. 'Blijf hem vasthouden'. Het zijn zomaar wat zinnen die volgen in de eerste minuut na de ontdekking. Langzaam begint het besef te komen dat dit zomaar eens een Vale Gierzwaluw zou kunnen zijn. De nuchterste van ons, een Brabander, roept al vrij snel 'Volgens mij is het er een' als hij de foto's op het beeldscherm van zijn camera aan het checken is. Na ongeveer drie stressvolle minuten zijn we zeker. Het is hem. Een Vale Gierzwaluw! 

We staan juichend op het duin en proberen zoveel mogelijk mensen te waarschuwen, terwijl we iets verderop de eerste vogelaar het duin al op zien rennen. Later blijkt dat hij niet eens in de app zat waarin wij de waarneming door hebben gegeven. Hij vertelt dat hij ons met zijn verrekijker op een duin zag springen en dansen en daarom maar eens was komen kijken. Amper tien minuten nadat we het huisje hebben verlaten gaan de biertjes open. En terwijl we genieten van een ijskoud biertje vliegt de Vale Gierzwaluw nog ruim een uur rondjes om onze hoofden. Wat een ontdekking en wat een gevoel!

trekvogelsSteltlopersWaddenzeeWitvleugelsternVogels kijkenwaterrietzangerExcursieKennemerduinenRingstationVlielandNajaarVerslagParnassiaTrektellenwinter